İnovatif olmayan şirketlere zamana yenilmeye mahkumken, sadece yenilik yapmaya odaklı şirketlerinde kısa ömürlü olabiliyor. Günümüzde şirketlerin işlerini iyi yapmasının yanında inovatif olmaları, girişimci olmaları gerektiği bilinen bir gerçek olmasına rağmen gelenekçi ve yenilikçi yapıyı bir arada kurabilmek ise gerçek bir sanat. Bu sanatın icrasında gözden kaçırılan gerçek ise teknolojinin şirketleri, sektörleri ve işi değiştirme ve dönüştürme gücü.

Teknoloji, insan algısından çok daha büyük paradigma değişimlerini sürekli olarak yaratıyor. Artık herhangi bir konuda düşünürken, strateji ve iş modeli kurgularken teknolojinin kurgunun içinde yer almaması şirketler için büyük bir hatadır. Teknolojinin bir araç olduğu genellikle söylenir ama teknoloji bundan çok daha fazlasıdır. Teknoloji iş dünyasını ve bugünü tekrar tekrar değiştirmiştir. Suya atılan bir taş gibi teknolojinin yarattığı etki bir dalga halini alır. Yaşanan bu kadar tecrübe sonrasında teknolojinin hala bir araç olduğunu düşündüren şey ise teknolojinin mükemmeliyetinden gelmektedir.

Covid-19 ekseni etrafında şekillenen bir iş dünyasında uzaktan çalışma, Zoom ve daha bir çok eski yeni teknoloji deneyimleniyor. Mecburiyetten kullanılan bu teknolojiler çok verimli ama bunların hepsi mecburiyet ile keşfedildi. Bu da bizi şirketlerde kullanılması gereken ama keşfedilmemiş ve bazen de gözden kaçırılan teknolojilerin yarattığı verimsizlik, kaynak ve maddi kayıpların ne kadar büyük olduğuna götürüyor. Rekabette geri kalma ve bir çok şirketin girişimlere kolaylıkla yem olmasının cevabı da teknoloji de yatmaktadır.

Teknoloji bir şirketin tamamı anlamına gelmez elbette. Sektör, strateji, iş modeli, insan sermayesi ve diğer önemli değişkenlerle beraber teknoloji de bu aşamaların parçasıdır. Şirketler için kullanılabilir ve verimli teknolojilerin anlaşılması, doğru yatırımların yapılması ve doğru sistemlerin kurgulanması bir şirket için ve şirketin geleceği için hayati bir önem taşımaktadır. Yanlış bir teknolojiye harcanacak zaman ve kaynak yatırımı tekrar geriye çevrilemez.

Teknoloji insan hayatını kolaylaştırırken geçmişte kullanılan aletlerden bir farkı olmadığı hissiyatını yaratır. Kolaydır ve kullanması basitlik içerir ki asıl büyü de buradadır. İnsanların gerektiğinde teknolojiye ulaşabileceği ve bunu kullanabileceği düşünülür ama doğru teknolojinin doğru zamanda ve maliyet yapısı ile beraber başarı getirebilir. Şirketlerin teknolojiyi bir alet olarak değil geleceğe açılan bir kapı olarak görmeleri gerekir. Doğru bir geleceğe açılması ise şirketlerin teknolojiyi anlamalarında ve deneyimlemelerinde yatmaktadır.

“Teknoloji insanların bir ürünü değil onların var oluşunun getirdiği gerekliliktir” Charlie Gree

Bir örnek olarak trafik sıkışıklığı evlerimizden işyerlerine ve tekrar eve dönüşte neredeyse her gün uğraştığımız bir problemdir. Ancak Mekansal Yapay Zeka (Geo.AI) uygulamaları, konum ve CBS kullananlar da dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde bulunmaktadır. Yolculuk paylaşımı şirketleri, lojistik, tarım, ölçme ve altyapı öne çıkan örneklerden bazılarıdır.

Uber, Lyft vb. yolculuk paylaşım şirketleri, müşterilerden gelen geri bildirimleri, otomobillerin yoğunluğunu ve müşteri alımı için uygun olup olmadıklarını öğrenme amacıyla kullanabilir.

Lojistik ve tedarik zincirinde, Mekansal Yapay Zeka, ürün teslimatını kolaylaştıracak ve zamandan tasarruf edebilecek daha doğru konum bilgilerini elde edebilir.

Günümüzde, bulut ortamında, proje bazlı, her biri büyük miktarda veri depolamaya sahip ve hepsi aynı sorunu çözmek için çalışan derin öğrenme prensibine dayanan sistemler bulunmaktadır. Bununla birlikte, geçtiğimiz birkaç yıla kadar otomasyon seviyesinde derin öğrenme kullanılmasının ya maliyet uygulamasındaki kısıtlamalar ya da teknolojinin uygulanmasındaki sınırlamalar nedeniyle uygun görülmediği bir gerçektir.

Benzer şekilde, Mekansal Yapay Zeka yetenekleri, endüstrinin amaçlarına uygun olarak yapay zeka uygulamalarında konum bileşenini barındırdığı için birden fazla amaca hizmet edecek şekilde geliştirilecektir.

Genel olarak iş dünyasında Mekansal Yapay Zeka, planlama, kaynak tahsisi ve karar vermeyi önemli ölçüde geliştirecek, talep ve arzdaki artışı tahmin edecek, yüksek ve düşük marj beklentilerini belirleyecek, tedarik zinciri verimliliğini artıracak ve çeşitli sektörlerdeki hizmet sunumunu optimize edecek.

Mekansal Yapay Zeka’nın belirtileri konumlandırma bilgisinin analiz edildiği heryerde; işlerimizi kolaylaştırma ve bizim yerimize karar verebilme özellikleri ile karşımıza daha sık çıkmaya devam edecek!

İngilizcedeki web söcüğünden gelmektedir. Kumaş dokusundan esinlenerek, bilgisayar ağını ifade etmek için kullanıldığı söylenebilir. Ancak, bu açıklama, yalnızca donanım anlamını içerdiğinden, web’in bu günkü anlamını açıklayamaz. Web, internet üzerindeki servislerden birisidir. İnternet üzerinde yazı, grafik, resim, ses ve hareketli görüntülerden oluşan dökümanları uzaktaki bilgisayarlara iletir. Bu hizmetin görülebilmesi için geri planda çalışan bir çok yazılım vardır. Kullanıcı, bunları görmez ve bilmez. O, kullanıcı dostu bir grafiksel arayüz yardımıyla www servisinden kolayca yararlanır.

Bilgisayar ekranında gördüğümüz her bir web dökümanına bir web sayfası denir. Bir kişi ya da kurum, hazırladığı bütün web sayfalarını bir araya getirerek bir web sitesi oluşturabilir. Her web sitesinin internet üzerindeki yerini belirleyen bir adresi vardır. Buna URL (Uniform Resource Locator) denilir.

Web dökümanları internete bağlı her bilgisayardan yayımlanabilir ve görülebilir. Yayımı ve görüntüyü sağlayan özel yazılımlar olmadan ne yayım olur ne de görüntü sağlanır.

Bir web sayfasının internette bize ulaşması için geçirdiği başlıca evreler şunlardır:

1. Web sayfasının hazırlanması,
2. Web sayfasının sunulması,
3. Web sayfasının izlenmesi.

Bu üç işlemin yapılması ayrı ayrı yazılımların çalışmasını gerektirir. Bunların nasıl olduğunu kısaca inceleyeceğiz.

1.      Web Sayfasının Hazırlanması

Web sayfaları özel bir programlama dili ile yazılır. Bu dile HTML (Hypertext Markup Language) denir. Bu dil yalnız yazıları değil grafik, resim, ses iletimini de yapabilmektedir. Yazı, resim ve grafiklere hareket katarak, kısaca video diye adlandırılan dinamik web sayfaları oluşturulabilmektedir.  Bunların hazırlanabilmesi için çok sayıda yazılım kullanılır. Bu yazılımların her biri ayrı uzmanlık ister. Ancak, kullanıcı bunları bilmek zorunda değildir. Web sayfasını hazırlayanlar, kullanıcının önüne etkileşimli kullanıcı dostu menüler koyarlar. Fare yardımıyla, kullanıcı, web servisinin izin verdiği her işi yapabilir.

2.      Web Sunucuları

Internete bağlı olan ve bir IP (Internet Protocol) numarası olan her bilgisayar web sunuculuğu yapabilir. Hazırlanan bir web sayfasının internette yayımlanabilmesi için sunumu yapan bir yazılımın olması gerekir. Bunu yapan çeşitli yazılımlar vardır. En yaygın olanı Apache Server adıyla bilinen yazılımdır. İnternete bağlı ve üzerinde bir web sunucu yazılımı olan bilgisayar bir web sunucudur. Bir web sunucu bir çok web sayfasını ve web sitesini yayımlayabilir. Bu işi yapan bilgisayarlara web sunucuları denir. Web sunuculuğu yapan bir çok ticari ve resmi kuruluş vardır.

3.      Web Tarayıcıları

Web dökümanlarını (web sayfalarını) görüntüleyen yazılımlardır. Zamanla, bu yazılımlara başka işlevler de yüklenmiştir. Örneğin, e-posta, newsgroups vb. Web tarayıcıları arasında en yaygın olanları Lynks, Mosaic, MS Internet Explorer ve Netscape Navigator ’dır. Bunlara ek olarak yeni web tarayıcıları ortaya çıkmıştır. Opera, NeoPlanet gibi web tarayıcıları bunlara gösterilebilecek iyi örneklerdir.  Bunlar hemen hemen benzer işlevlere sahiptir. Aralarında, ayrılıklar, ek hizmetlerle ilgilidir. Özellikle, Opera küçük boyutu ve hızıyla dikkat çekicidir. Kullanıcı, genellikle ilk alıştığı web tarayıcısını tercih eder. Web tarayıcıları ücretsizdir. İnternet’ten indirilebilir.

Web sitelerinde ziyaretçilerin en çok dikkat ettikleri yer sol üst köşedir. Bunun sebebi de okuma alışkanlıkları olarak bilinmektedir. Ziyaretçiler web sitesine girdiklerinde en üst kısımda başlıklarla ve ya görsellerle yönlendirilirse, sitede alışık oldukları bir şekilde gezinebileceklerdir. Bu yüzden, web sitesi tasarlarken logonun ve sitenin isminin sol üst köşede yer alması önemlidir.

Web sitesinde sol üst köşede logo ve site ismine ek olarak sitenin içeriğine uygun bir sloganın yer alması, tasarımı ön plana çıkaracaktır. Aynı zamanda ziyaretçilerin sitenin içeriği hakkında ilk izlenimini destekleyecektir. İnsan gözü sol üst kısımdan taramaya başladığı için sizler de özel tasarımınızda kullanabileceğiniz bu yöntem sayesinde avantajlı duruma geçebilirsiniz.

Web sitelerinde çok sayıda reklam bulunması, kullanıcılar için yararlı değildir. Neredeyse sitenin tamamını kaplayan reklam alanları kullanıcılar tarafından olumsuz bir durum olarak algılanmaktadır. Bu sebeple, web sitesi tasarımında bu alanları dozunda kullanmanız ve reklam alanlarını doğru şekilde ayarlamanız gerekmektedir. Banner tarzı olan hareketli reklamlar hem göz yorucu bir tasarım ortaya çıkartır hem de web sitenizi ziyaret edenlerin siteyi daha yavaş görüntülemesine de yol açabilir.

Web sitenizin tasarımıyla hedef kitlenize hitap edebilmeyi başardıysanız sıra içeriklerinizle ziyaretçilerinize hitap etmeye gelmiş demektir. İçeriklerinizin ürün ve hizmetleriniz ya da bireysel sayfanız ile ilişkili olması sizi diğer web sitelerinden bir adım önde tutacaktır. Ziyaretçiler için fayda sağlayabilecek olan özgün ve güncel içerikler ürettiğiniz zaman rakiplerinizin önüne geçebilir ve arama motorlarının da sizi daha üst sıralara taşıyabilmesine katkı sağlayabilirsiniz.

Web sitesi tasarımlarında SEO çalışmalarının etkisini asla unutmamalısınız. SEO kriterleri arasında yer alan özgün ve yararlı içeriklerin gücünden yararlanarak web sitenizin arama motorlarının gözünde daha değerli olmasını sağlayabilirsiniz. İçeriklerinizi oluştururken her zaman kullanıcılar için de yararlı olabilecek içerikler oluşturmaya dikkat ederseniz aynı zamanda arama motorlarının gözünde de faydalı içerikler üretmiş olursunuz.

Hataya düşülmesine neden olan bir başka unsur ise arama motorlarında, sosyal medyada ya da web sitelerinde karşılaşılan, 100 TL civarında web sitesi sahibi olma vaadi sunan reklamlardır. 100 TL civarında bir ücret verilerek, başka hiç bir şey yapmadan, son derece kaliteli ve kullanışlı bir web sitesine sahip olunacağı zannedilir. Zaten söz konusu reklamlarda da öyle olacağı düşündürülür. Fakat bu ücretlere satılan web sitelerinin hemen hemen hepsi hem basit hemde sizin tarafınızdan bir panel aracılığıyla yapılması gereken web siteleridir.

Karşınızda kayda değer bir muhatap yoktur, olsa dahi sizi eğitim videolarına yönlendirir. Siz başlarsınız neyi, nereden, nasıl yapacağınızı öğrenmeye. Öğrenmek ve öğrendiklerinizi uygulamak için ciddi çaba harcamanızın yanı sıra sonuç olarak ortaya çıkan web sitesi kaliteli ve günümüz standartlarına uygun olmaz.

Bu sistemlerin neden olduğu bir diğer sıkıntı, bu ücretlere web sitesi yapıldığının zannedilmesine neden olmalıdır. Bu fiyatları gören web sitesi sahibi olmak isteyen kişiler, web sitesi yapan kişileri arar ve kendilerine sunulan ücreti çok yüksek bulurlar. Halbuki 100 TL civarında satılan web sitelerini, web sitesi sahibi olmak isteyen kişi yapar ve ortaya kaliteli bir web sitesi çıkmaz. Web tasarım hizmeti veren firmalar ise A’dan Z’ye web sitesini yapar, teslim eder ve destek verir.

Bu nedenle piyasada 100 TL civarında satılan web sitelerine bakıp, ucuz web sitesi sahibi olunabileceğinin zannedilmesi çok ciddi hatalara düşme konusunda önemli rol oynar.

Tanıdığa web sitesi yaptırmak Aslında bir hata değil, nispeten isabetli bir davranıştır. Özellikle bizim ülkemizde bir iş yaptırma söz konusu olduğunda ilk bakılan yer yakın çevredir. Fakat bunun bir hataya dönüştüren büyük oranda web sitesi yaptırmak isteyen kişidir. Çünkü tanıdık olması nedeniyle ucuz web sitesi yaptırmak ister ve web sitesi yapılması sürecinde sahip olunması gereken ciddiyet ve profesyonellik bir anda ortadan kalkar.

Ciddiyet ve profesyonellik olmadığında da, web sitesi yaptırmak isteyen zaten düşük ücrete web sitesi yaptırmak istemesinin yanı sıra, web sitesi için gereksiz taleplerde bulunur. Web sitesi yapan kişide hem işi geciktirir hemde ortaya kaliteli bir iş çıkarmaz. Hem web sitesi yaptıran kişi geç ve kalitesiz işten hemde web sitesi yapan kişi düşük ücret ve gereksiz taleplerden dolayı sıkıntı yaşar.

Bu nedenle web sitesi yaptıracak olan kişi tanıdığa web sitesi yaptırmak istese dahi işin hakkı ne ise onu vermeli, indirim talebi de cüzi oranda olmalıdır. Ayrıca her iki tarafta yapılması gereken iş için “iş başka, arkadaşlık başka” mantığında hareket edip, gerekli ciddiyet ve profesyonelliği sağlamalıdır.